Wczoraj zadzwoniła do mnie dziennikarka Rzeczpospolitej z pytaniem, co się stanie ze sprawami o błąd medyczny, które toczą się prokuraturze. I w ogóle, co ze wszystkimi sprawami: i tymi w sądach i tymi, w których poszkodowani pacjenci jeszcze się “nie zebrali”, żeby coś zrobić. Czy tym sprawom grozi przedawnienie?
Pełny tekst artykułu, który ukazał się dzisiaj wraz z moją wypowiedzią, można znaleźć tutaj: “Pandemia zatrzymała śledztwa w sprawach o błąd medyczny” i tutaj: na portalu Interii.
Sytuacja zmienia się z dnia na dzień. W ubiegłym tygodniu wiadomość o zamknięciu szkół zastała mnie na sali sądowej. Już wtedy sędzia zgłaszała wątpliwości c do tego, jak ten proces będzie przebiegał w przyszłości. Pani protokolantka ma małe dzieci i wiadomo było, że będzie musiała z nimi zostać. Mieliśmy zaplanowane w tej sprawie jeszcze dwa rozprawy w odstępach tygodniowych, ale podobnie jak w innych procesach, szybko dostaliśmy zarządzenie sądu o odwołaniu rozpraw z groźnie brzmiącym dopiskiem: “(wirus COVID-19)”.
Czy sprawa w prokuraturze “przedawni się”?
Ten problem może dotyczyć osób, które postanowiły w pierwszej kolejności złożyć zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa. Jak wynika z artykułu w Rzeczpospolitej, obecnie prokuratura zajmuje się ponad pięcioma tysiącami spraw o błąd medyczny. Z doświadczenia wiem, że duża część tych spraw to błąd okołoporodowy związany z ciężką niepełnoprawnością dziecka lub śmiercią przy porodzie.
W tej chwili te sprawy utkną w martwym punkcie, bo biegli lekarze nie mają czasu ani głowy opiniować. Nie ma też co wymagać, aby prokuratura wzywała na przesłuchania dziesiątki położnych, pielęgniarek i lekarzy, jak to się zwykle dzieje w sprawie o błąd w prowadzenie porodu.
Trudno się nie zgodzić z cytowaną przez Rzeczpospolitą wypowiedzią anonimowego prokuratora: “Śledczy: nie mamy sumienia odrywać teraz lekarzy od pracy.” Prokuratorzy, o ile będą pracować, zapewne wykorzystają ten czas na zabezpieczenie dowodów w postaci dokumentacji medycznej czy sporządzenie pytań do biegłych. Postępowania w prokuraturze będą więc trwały jeszcze dłużej, niż dotychczas.
Przedawnienie odszkodowania dla dziecka
Roszczeniom dziecka w zasadzie (“w zasadzie”, bo dotyczy to ostatnich lat, zobacz wpis: “Mój poród był lata temu”) nie grozi przedawnienie. Czasu jest dużo, z pozwem może wystąpić nawet do 2 lat od ukończenia pełnoletności. Dlaczego jednak nie warto czekać? Napisałam o tym tutaj, w poście: “Do kiedy mogę wystąpić z pozwem?”.
Przedawnienie odszkodowania dla poszkodowanego pacjenta
Gorzej sytuacja wygląda z odszkodowaniem dla innych osób – tu obowiązuje termin 3-letni. Roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej przez błąd lekarza ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się albo przy zachowaniu należytej staranności mógł się dowiedzieć o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia.
Ważne: jeśli trwa postępowanie w prokuraturze, to sam ten fakt nie wystarcza, żeby “wstrzymać bieg” przedawnienia odszkodowania.
Wyrok karny w sprawie medycznej
Przed 3-letnim terminem przedawnienia chroni nas tylko prawomocny wyrok stwierdzający popełnienie przestępstwa. Roszczenie o naprawienie szkody ulega przedawnieniu z upływem lat dwudziestu od dnia popełnienia przestępstwa. W przypadku umorzenia po np. 5 latach od zawiadomienia prokuratury, szanse na odszkodowanie za błąd medyczny są minimalne.Czy koronawirus zawiesza bieg przedawnienia?
Kodeks cywilny przewiduje takie sytuacje, gdy występują okoliczności, które w znacznym stopniu utrudnią albo wręcz uniemożliwią dochodzenie roszczeń. Zgodnie bowiem z art. 118 Kodeksu cywilnego bieg terminu przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu, co do wszelkich roszczeń, gdy z powodu siły wyższej uprawniony nie może ich dochodzić przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw danego rodzaju – przez czas trwania przeszkody.
Czy pandemia jest siłą wyższą w rozumieniu przepisów kodeksu cywilnego? W obecnych realiach mam wątpliwości: nie ma zakazu udania się na pocztę i nadania pozwu… Lepiej nie być zmuszonym do dodatkowej dyskusji na temat przedawnienia i tak trudnym procesie o błąd medyczny. Więc przyjmijmy, że terminy przedawnienia biegną nawet, jeśli wzięliśmy sobie do serca apel #zostajęwdomu – do czego wszystkich, którzy tylko mogą tak zrobić, gorąco namawiam.
A co ze sprawami o błąd okołoporodowy w toku?
Rozprawy
Jak napisałam, rozprawy wyznaczone na marzec są odwoływane, ale raczej na marcu się nie skończy. W niektórych przypadkach sądy od razu wyznaczają nowe terminy: na czerwiec, wrzesień czy koniec roku 2020 r., W niektórych niestety nie, co oznacza, że po powrocie normalności dana sprawa “spadnie” na koniec kolejki.
Świadkowie
Skoro nie ma rozpraw, to i nie da się świadka wezwać do sądu. Ale: możliwe jest złożenie przez świadka zeznań na piśmie, jeżeli sąd tak postanowi (art. 271(1) k.p.c.). Przepis obowiązuje od niedawna. Dopiero raz spotkałam się z przesłuchaniem w tym trybie. Przy mądrym wykorzystaniu nowych regulacji będzie możliwe prowadzenie procesu o błąd medyczny – przynajmniej na etapie gromadzenia dowodów osobowych – bez wyznaczania rozprawy.
Rozprawa apelacyjna
Sąd drugiej instancji może rozpoznać sprawę na posiedzeniu niejawnym, jeżeli przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne. Rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym jest jednak w pewnych przypadkach niedopuszczalne. Jest tak np. jeżeli strona w apelacji lub odpowiedzi na apelację złożyła wniosek o przeprowadzenie rozprawy (art.374 k.p.c.).
Jaki z tego wniosek? Jeśli chcemy przyśpieszyć i doprowadzić do zakończenia sprawy, która jest już po wyroku I instancji i czeka na rozpoznanie przez Sąd Apelacyjny, można się zastanowić, czy na pewno chcemy, żeby koniecznie wyznaczano rozprawę. Rozprawa – przynajmniej na razie – i tak się nie odbędzie. I bez pandemii terminy są w większości roczne – zależy od sądu. A posiedzenie niejawne w sprawie zakończonej wyrokiem w końcu ubiegłego roku warszawski Sąd Apelacyjny wyznaczył mi (już!) na kwiecień br.
Jeśli macie pytania, chętnie na nie odpowiem w komentarzach pod tekstem.

Przedawnienie spraw o odszkodowanie za błąd okołoporodowy
{ 0 komentarze… dodaj teraz swój }