Jak udowodnić błąd w trakcie porodu?

Czasem walka o ukaranie winnych błędu lekarskiego trwa bardzo długo, tak jak w sprawie, którą opisał mi jeden z pokrzywdzonych pacjentów, a właściwie ojciec zmarłego podczas porodu dziecka. Wspólnie z żoną od pięciu lat wytrwale dążą do udowodnienia, że gdyby nie błędy popełnione przy porodzie, ich syn żyłby…

Pięć lat?  Wydawałoby się, normalny czas w tego typu sprawach, gdy toczy się skomplikowane śledztwo. W tym przypadku jednak cztery z tych lat zostały zmarnowane przez prokuraturę, bo choć opinie biegłych potwierdzały winę lekarzy i położnej, śledztwo w sprawie głównego wątku dwukrotnie umorzono.

Subsydiarny akt oskarżenia zdecydowali się więc złożyć sami poszkodowani. Proces karny jest w toku…

Jak wyglądał przebieg wydarzeń?

Pacjentka, która była wtedy w 36 tygodniu ciąży, źle się poczuła. Zgłosiła się do szpitala. Przyjęto ją na Oddział Patologii Ciąży. Podczas przyjęcia miała wykonane badania KTG, USG i badanie na fotelu ginekologicznym. Wszystko było w porządku. Następnego dnia zaczęła odczuwać silne bóle w dolnych częściach brzucha. Ordynator bagatelizował: „dziecko pcha się na świat, dlatego brzuch boli”. Po pięciu dniach pacjentka została wypisana ze szpitala.

Po dwóch dniach pacjentka dostała silnych drgawek i biegunki. Jak relacjonuje ojciec zmarłego chłopca:

„Poleciała krew i odeszły wody. Bardzo szybko pojechaliśmy na porodówkę… Zaczęła się akcja porodowa. Na izbie przyjęć byliśmy tuż po godzinie 7. Wykonane KTG potwierdzało, że dziecko żyje, ale jak napisali potem biegli w opinii:

”Charakter zapisu KTG z izby przyjęć już po 14 minutach stanowił wskazanie do podjęcia w trybie pilnym działań zmierzających do wyjaśnienia sytuacji zdrowotnej płodu (wykonanie USG) lub też rozwiązania ciąży w trybie pilnym poprzez cesarskie cięcie. Nie było wskazań do przedłużania zapisu, gdyż głębokie nieprawidłowości widoczne w ciągu jego pierwszych 14 minut stanowiły wystarczającą podstawę do wymienionych czynności diagnostyczno- terapeutycznych. Błędem było nieprawidłowe zinterpretowanie zapisu”.

Jednak ordynator podczas obchodu tylko rzucił: „Chyba się Pani stęskniła za nami”. Bez pośpiechu i dodatkowych badań skierowano żonę na salę porodową, gdzie rozpoczęto stałe monitorowanie KTG. Położnej nie podobał się obraz tętna płodu: zaczęła przewracać żoną na lewo i prawo; mówiła: ”Przewróć się na drugi bok, oddychaj głęboko… Pamiętaj, że oddychasz też za dziecko”. Podłączyła wąsy tlenowe.

Tak minęły dwie długie godziny…

Żaden z lekarzy nie zainteresował się niepokojącym zapisem KTG (choć był widoczny na podglądzie w dyżurce lekarskiej).  Położna też nie widziała potrzeby wzywania położników. W końcu po raz pierwszy tego dnia wykonano USG. Lekarze stali jak wryci, nikt nie umiał powiedzieć, co się stało.

„Doszło do wewnątrzmacicznego obumarcia płodu” – usłyszałem wreszcie od jednego z lekarzy.

A tętno na KTG, jak się okazało, było tętnem żony.”

Przyczyną wewnątrzmacicznej śmierci płodu była ostra zamartwica w przebiegu urazu niedotlenieniowego organizmu…

Sprawa jest wielowątkowa. Szereg błędów w nadzorze nad porodem wskazali w opiniach biegli powołani przez prokuraturę.

Ale jednym najbardziej pouczających wątków, a zarazem kluczowym dla analizy odpowiedzialności lekarzy i położnych, jest wątek błędów w badaniach KTG.

Podczas drugiej hospitalizacji, tej, podczas której w trakcie porodu zmarło dziecko:

– lekarze nie potrafili zinterpretować wyniku badania KTG wykonanego na izbie przyjęć,

– położna przez dwie godziny uznawała widoczne na wydruku z aparatu KTG tętno matki za tętno dziecka.

Za to podczas wcześniejszej hospitalizacji, dużą wagę członkowie personelu medycznego (a potem i biegli w opiniach) przywiązywali do badania KTG wykonanego tuż przed wypisem. To badanie potwierdzało ich zdaniem, że nie było podstaw do dalszego przebywania ciężarnej w szpitalu, że mogła bezpiecznie być wypisana do domu.

Może nie byłoby w tym nic dziwnego, gdyby nie fakt, że to badanie KTG nigdy nie zostało wykonane…

Tylko dzięki determinacji poszkodowanych udało się wykazać, że doszło do podrobienia dokumentu – wydruku KTG z dnia wypisu. Udowodnili, że wydruk badania KTG innej pacjentki został opatrzony ręcznie naniesionymi adnotacjami przez jedną z położnych: na tym „cudzym” wydruku wpisano imię i nazwisko poszkodowanej.

Następnie w innym dokumencie („obserwacje pacjenta”), lekarka wpisała informację o wykonaniu badania KTG w określonych godzinach, zgodnych z godzinami na wydruku.  Później lekarka tłumaczyła się, że ujęła badanie KTG jako faktycznie wykonane w kartach obserwacji lekarskich, bo… wcześniej jego wydruk został dołączony w formie papierowej do historii choroby. Na koniec, rzekomo wykonane badanie KTG opisano też w „Karcie informacyjnej” wypisu, która w efekcie zawierała nieprawdziwe dane.

I tak nigdy nie wykonane badanie KTG zaczęło żyć własnym życiem i bronić decyzji lekarzy o lekkomyślnym, przedwczesnym wypisie ciężarnej ze szpitala…

Położna usłyszała zarzuty z art. 270 §1 Kodeksu Karnego – to jest popełnienia przestępstwa polegającego na tym, że „w celu użycia za autentyczny, podrobiła dokument w postaci badania diagnostycznego na urządzeniu o nazwie kardiotokograf, w ten sposób, że wydruk badania pochodzący od nieustalonej pacjentki opatrzyła własnoręcznie opisem wskazującym na to, że jest to wynik badania innej pacjentki, które miało być przeprowadzone, ale w rzeczywistości nie zostało przeprowadzone.”

Prokurator uznał, że wydruk z badania KTG, choć jest elementem dokumentacji medycznej indywidualnej wewnętrznej, jest też dokumentem w rozumieniu art. 115 § 14 Kodeksu Karnego, ponieważ są z nim związane określone prawa i obowiązki. Stanowi też podstawę do wprowadzania odpowiednich adnotacji w pozostałej dokumentacji medycznej, np. w „Karcie informacyjnej leczenia szpitalnego”, a więc w dokumencie, który ma już charakter zewnętrzny.

Jak napisałam na wstępie, minęło 5 lat od porodu.

Stan sprawy na dziś:

– działania prokuratury: dwukrotne umorzenie postępowania dotyczącego głównego wątku, oskarżenie położnej o fałszowanie dokumentacji i oskarżenie jednego z lekarzy o błąd w sztuce lekarskiej (z art. 160 § 1 i § 2 k.k)

– działania pokrzywdzonych: trzech lekarzy zostało ukaranych przez Sąd Lekarski: jeden zakazem sprawowania funkcji kierowniczych   w jednostkach organizacyjnych ochrony zdrowia przez rok, drugi: karą upomnienia, trzeci: karą upomnienia; w 2016 roku do sądu karnego trafił też subsydiarny akt oskarżenia przeciwko kolejnym dwóm lekarzom (skazanym przez Sąd Lekarski, ale nie oskarżonym przez prokuraturę) i drugiej położnej.

Pokrzywdzeni piszą:

„Fizycznie zaczyna być w porządku. Psychicznie niestety jest coraz gorzej. Jesteśmy pod stałą opieką psychiatry. Śmierć dziecka to straszny ból, a świadomość że można było tego uniknąć, jeszcze go pogłębia”…

Nie mogę pozbyć się wrażenia, że prokuratura mogła w tej sprawie zrobić więcej, znacznie więcej.