Badania prenatalne i operacje wewnątrzmaciczne

„Badania prenatalne” – to pierwsze skojarzenie, jakie miałam widząc artykuł o operacjach wewnątrzmacicznych pt. „Batalia o życie i normalny rozwój” w najnowszym numerze „Ginekologii i Położnictwa”. Dlaczego? O tym później. 

Artykuł to właściwie rozmowa z dr.n.med. Robertem Brawurą-Biskupskim-Samahą – ginekologiem i perinatologiom ze Szpitala Bielańskiego w Warszawie na temat tego, jakie choroby płodu można leczyć za pomocą operacji wewnątrzmacicznych.

Operacje wewnątrzmaciczne ratujące życie

Lekarz wymienia szereg procedur ratujących życie, a wśród nich:

• transfuzje dopłodowe, które też są rodzajem zabiegów wewnątrzmacicznych. Ta procedura jest stosowana w przypadku konfliktu serologicznego. Leczenie w czasie ciąży polega na przetaczaniu dziecku odpowiednio dobranej krwi pod kontrolą USG bezpośrednio do pępowiny. Transfuzje można powtarzać kilka razy. Transfuzje stosuje się nie tylko w przypadku konfliktu serologicznego, ale i innych chorób powodujących niedokrwistość płodu. Transfuzje dopłodowe to jedna z interwencji, które bezpośrednio ratują życie płodu;

• laserowe zamknięcie połączeń naczyniowych między bliźniętami, gdy dochodzi do „podkradania krwi” przez jedno z bliźniąt drugiemu. Zespół przetoczenia między płodami (twin-to-twin transfusion syndrome, TTTS)jest schorzeniem występującym z częstością około 1:2500 urodzeń.  Jest to stosunkowo rzadko spotykana choroba,  ale w jej przypadku wdrożenie terapii wewnątrzmacicznej ma ogromny wpływ  na przeżywalność płodów. Jej zastosowanie pozwoliło u kobiet, u których szanse na przeżycie płodu ocenia się na 0-20%, uzyskać przeżycie przynajmniej jednego dziecka na ponad 80%.  Jeden z przypadków  TTTS, które trafiły do naszej kancelarii, opisałam tutaj: „TTTS – powikłania ciąży bliźniaczej”;

• operacje związane z wysiękami w jamie ciała płodu. Do szczególnie groźnych sytuacji dochodzi kiedy w jamach opłucnej dziecka gromadzi się płyn, który uciska płuca i uniemożliwia ich rozwój. Wówczas w trakcie operacji wewnątrznacicznej zakłada się rodzaj drenów, które stale oprowadzają płyn z klatki piersiowej płodu do jamy owodniowej;

• operacje przepukliny przeponowej – zabieg zwiększa szanse przeżycia dziecka po urodzeniu o 30-50%.

Operacje wewnątrzmaciczne

Operacje wewnątrzmaciczne a jakość życia

Kolejne procedury, których wykonanie poprawia jakość życia i sprawność dziecka po urodzeniu, to:

• operacje serca – wewnątrzmacicznie można operować zwężenie zastawki aortalnej i zwężenie zastawki pnia płucnego. Ten zabieg zwiększa szansę na prawidłowy rozwój serca;

• operacje rozszczepu kręgosłupa – te operacje prenatalne pozwalają uzyskać 2-krotnie większy odsetek dzieci samodzielnie chodzących i 2- krotnie zmniejszają ryzyko konieczności założenia zastawki;

• operacje w obrębie układu moczowego – leczenie uropatii zaporowej;

• operacje z powodu wytrzewienia.

Badania prenatalne a operacje wewnątrzmaciczne

Co było przyczyną, że moje pierwsze skojarzenie z hasłem „operacje wewnątrzmaciczne” to „badania prenatalne”? Bo do kancelarii trafiają sprawy tych małych pacjentów i ich rodziców, którzy nie mieli szansy skorzystać z dobrodziejstwa współczesnej medycyny i poddać się leczeniu prenatalnemu. Dlaczego? Bo lekarze prowadzący ciążę nie rozpoznali choroby w ramach badań prenatalnych.

Zajmujemy się na przykład przypadkiem wrodzonej wady klatki piersiowej u płodu. Jeśli ta choroba zostanie na czas rozpoznana i leczona, to zabiegi przeprowadzane w trakcie ciąży zwiększają szanse przeżycia do 69-75%. Wadę tę można wykryć w II badaniu prenatalnym, czyli między 18 a 20 tygodniem ciąży. Niektóre źródła wskazują również już na 16 tydzień ciąży. Niestety, lekarz w wykonanym u pacjentki badaniu USG połówkowym nie opisał widocznej nieprawidłowości. Nie wdrożono leczenia. Dziecko zmarło.

Ścieżka pacjenta – jak wybrać szpital?

Może poprzestanę na cytatach z wypowiedzi lekarza:

„Bywa (…) tak, że lekarze dorywczo przyjeżdzają do nas oglądać zabiegi, a potem próbują je przeprowadzić sami w swoich ośrodkach macierzystych. Tymczasem są to naprawdę bardzo trudne operacje. (…) To nie jest tak, że po obejrzeniu jednej operacji samemu można próbować ją przeprowadzić.” 

„Tworzymy swego rodzaju sieć umożliwiająca przekazywanie informacji. W ten sposób lekarze z innych miast dowiadują się również, czym się zajmują poszczególne jednostki. Kiedy na przykład trafia do nich pacjenta z rozszczepem kręgosłupa u płodu, wiedzą, że w Polsce takie operacje wykonuje kilka ośrodków, i właśnie tam należy ją skierować”.

***

Przy pisaniu tego postu korzystałam z artykułu Jerzego Dziekońskiego opublikowanego w „Ginekologii i Położnictwie” nr 3 (151) maj-czerwiec 2024.

Otagowane jako: anemia płodu, badania prenatalne, Konflikt serologiczny, leczenie dziecka w ciąży, leczenie płodu w ciąży, niedokrwistość płodu, operacja prenatalna, operacja rozszczepu kręgosłupa, operacja serca płodu, operacja wewnątrzmaciczna, rozszczep kręgosłupa, transfuzja dopłodowa, TTTS, twin-to-twin transfusion syndrome, USG w ciąży