Kiedy poszkodowany pacjent – dziecko uzyska orzeczenie o niepełnosprawności, to najczęściej matka, ojciec lub opiekun faktyczny jest zmuszony zrezygnować z pracy. Przysługuje mu wówczas świadczenie pielęgnacyjne.
Dodatkowe warunki
Aby należało się świadczenie pielęgnacyjne, orzeczenie o niepełnosprawności musi jednak przewidywać dodatkowe wskazania. Są nimi:
- konieczność stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji,
- konieczność stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.
Opiekun nie może też być na emeryturze ani mieć prawa do renty (własnej) płaconej przez ZUS.
Co dalej?
Czy to wszystkie świadczenia, na jakie może liczyć dziecko i jego opiekunowie? Oczywiście nie. W dzisiejszym poście skupiamy się jednak tylko na świadczeniu pielęgnacyjnym dla rodzica i rencie dla dziecka.
Gdy udaje się wygrać proces o błąd medyczny i dziecko uzyskuje rentę tymczasową, to jest oczywiście inna renta niż ta otrzymywana z ZUS przez rencistów. Kwestię renty z tytułu zwiększonych potrzeb dla ofiary błędu medycznego opisałam tutaj: „Renta dla pacjenta poszkodowanego przez błąd lekarski”.
Czy się różni renta z ZUS a renta na zwiększone potrzeby?
Hmm. Wszystkim.
Renta tymczasowa, zasądzona przez sąd wyrokujący o błędzie lekarskim, jest płatna poszkodowanemu nie przez ZUS. Wypłaca ją osoba lub podmiot, który ponosi odpowiedzialność za pogorszenie stanu zdrowia poszkodowanego pacjenta. Najczęściej jest to szpital, rzadziej lekarz. W każdym przypadku w pierwszej kolejności świadczenia są wypłacane z polisy ubezpieczeniowej podmiotu leczniczego.
Przechodząc do sedna: czy taka renta (za błąd medyczny) wpływa na uzyskiwane przez rodzica świadczenie pielęgnacyjne?
Świadczenie pielęgnacyjne – co mówią przepisy?
Przepisy są jednoznaczne.
Renta zasądzona przez sąd w postępowaniu cywilnym lub wypłacana na podstawie ugody zawartej w postępowaniu cywilnym na rzecz poszkodowanego, nie wpływa na możliwość uzyskiwania świadczenia pielęgnacyjnego przez osobę sprawującą nad nim opiekę.
Czym innym jest renta cywilnoprawną otrzymywana przez osobę wymagającą opieki, a czym innym świadczenie pielęgnacyjne dla jej opiekuna.
Co na to Sąd?
Ten – wydawałoby się oczywisty – pogląd podzielają też sądy w najświeższym orzecznictwie.
Ostatnio np. SA w Białymstoku* stwierdził, że:
”Celem świadczenia pielęgnacyjnego jest (…) udzielenie wsparcia materialnego nie osobom niepełnosprawnym, (…) lecz osobom, które rezygnują z własnej aktywności zawodowej, by opiekować się osobą niepełnosprawną.
Świadczenie pielęgnacyjne ma zatem zastąpić dochód wynikający ze świadczenia pracy, której nie może podjąć osoba pielęgnująca. Istotą świadczenia pielęgnacyjnego jest więc częściowe zrekompensowanie opiekunowi niepełnosprawnego strat finansowych spowodowanych niemożliwością podjęcia pracy lub rezygnacją z niej w związku z koniecznością opieki nad osobą niepełnosprawną.”
Podobnie już wcześniej wypowiedział się SA w Gdańsku**:
Świadczenia przyznane ze środków publicznych mają na celu wsparcie osób, które znalazły się w trudnej sytuacji lub które wypełniają inne bliżej określone w ustawie kryteria pomocy.
Świadczenia te są wyrazem solidaryzmu społecznego i elementem wsparcia Państwa dla osób potrzebujących. Nie można przyjąć, by ich funkcją było zastępowanie sprawcy szkody w ponoszeniu przez niego własnej odpowiedzialności cywilnej za zdarzenie powodujące z jego winy szkodę. Żaden przepis ustawy w obowiązującym stanie prawnym nie przewiduje w omawianej sytuacji możliwości roszczenia regresowego ze strony ośrodka pomocy społecznej wypłacającego środki publiczne, w stosunku do sprawcy szkody.
Świadczenie pielęgnacyjne dla osoby rezygnującej z zatrudnienia w związku z koniecznością opieki nad dzieckiem także nie jest świadczeniem przysługującym i należnym powódce, lecz jej matce.
Gwoli sprawiedliwości wypada jednak dodać, że temat nadal wzbudza kontrowersje, jest przedmiotem sporów sądowych i zdarzają się wyroki odmienne.
* Wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 16 listopada 2018 r. I ACa 603/18
**Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 9 lipca 2015 r. I ACa 298/15
{ 2 komentarze… przeczytaj je poniżej albo dodaj swój }
Przede wszystkim świadczenie pielęgnacyjne nie jest dla dziecka niepełnosprawnego tylko dla rodzica / opiekuna i nie ma kryteriów dochodowych. Zatem nie ma zwiazku z rentą tymczasową, która jest z kolei dla dziecka.
Po cóż sądy manipulują, wprowadzając zamieszanie? A może jakieś problemy ze zrozumieniem, to sprawiedliwie byłoby, by przeszli praktykę w domu z dzieckiem niepełnosprawnym 24 godzinną, wtedy mieliby jakiekolwiek pojęcie i nie dywagowaliby na tematy oczywiste.
A’ propos sprawiedliwości: zapadł właśnie „modelowy”, korzystny dla poszkodowanych wyrok!
Osoby, które na emeryturze zajmują się niepełnosprawnym dzieckiem, powinny mieć prawo do świadczenia w takiej samej wysokości jak inni rodzice, którzy zrezygnowali z pracy, aby opiekować się potomstwem – orzekł Sąd w Gorzowie Wielkopolskim. Oznacza to, że otrzymywana – często minimalna emerytura (niecałe 900 zł. na rękę) powinna pomniejszać kwotę świadczenia pielęgnacyjnego (dziś 1583 zł), ale nie pozbawiać do niej prawa w całości.
Takie stwierdzenie znalazło się w uzasadnieniu wyroku, jaki wydał Wojewódzki Sąd Administracyjny (WSA) w Gorzowie Wielkopolskim w sprawie dotyczącej świadczenia pielęgnacyjnego. Wniosek o jego przyznanie złożyła w lipcu 2018 r. matka zajmująca się niepełnosprawną od urodzenia córką. Gmina odmówiła jednak przyznania jej pomocy finansowej z uwagi na to, że od kwietnia 2017 r. kobieta otrzymuje emeryturę. Powołała się przy tym na art. 17 ust. 5 pkt 1 lit. a ustawy o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 2220 ze zm.), zgodnie z którym świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje, jeśli osoba sprawująca opiekę ma przyznaną jedną z form wsparcia, w tym np. emeryturę, rentę, rentę rodzinną lub zasiłek przedemerytalny. Samorząd podkreślił, że nie neguje tego, że matka zajmuje się niepełnosprawną córką, ale wspomniany przepis w sposób jednoznaczny wyklucza możliwość przyznania świadczenia osobie z prawem do emerytury.