Ciężki stan urodzeniowy dziecka i jak go uniknąć

Poprosiłam znajomych położników o wypowiedź na temat:

„5 najczęstszych sytuacji/zdarzeń/błędów podczas prowadzenia porodu, które odpowiadają za ciężki stan urodzeniowy dziecka, i jak ich uniknąć”.

Pomyślałam, że może to być jak lustrzane odbicie sytuacji rodzącej. Jeśli wiemy co może pójść nie tak ze strony lekarza czy położnej, możemy się – jako pacjentki – spróbować przed tym uchronić.

I wiesz co? Odpowiedzi mnie nie zaskoczyły. Dlaczego? Bo w 100 % pokrywają się z moimi spostrzeżeniami z procesów o błędy przy porodzie. O części jednak – będących trochę „kuchnią” wykonywanego zawodu – nie wiedziałam.  Przeczytaj pierwszą wypowiedź. W kolejnych postach będę publikować pozostałe.

Dziękuję położnikom, którym nie jest wszystko jedno, i którzy każdego dnia udowadniają, że przedkładają dobro pacjentki i jej dziecka nad swoje. Dziękuję też za ich szczere wypowiedzi na łamach mojego bloga. Są anonimowe, bo jak to ujął jeden z nich: „– I tak mnie już ledwo tolerują w pracy.Wolę anonimowo. Żeby mi noża w plecy koledzy nie wsadzili na parkingu.*”

***

Wywiad położniczy

Dobrze zebrany wywiad położniczy oceniający przedporodowe czynniki ryzyka może mieć ogromny wpływ na to, jak przebiegnie poród. Wielokrotnie spotykałem się z sytuacją, gdzie nie wiedzieliśmy o tym, że pacjentka np. przeszła operacje wyłuszczenia mięśniaka macicy z otwarciem jamy macicy, co stanowi wskazanie do cięcia. Niedopatrzenie powodowało błędną pierwotnie kwalifikację pacjentki do porodu naturalnego. Efektem było pęknięcie macicy. Ciekawe rozwiązanie takiego problemu panuje w Niemczech. Pacjentka na 3 miesiące przed porodem jest przyjmowana w systemie szpitalnym. Zbierany jest dokładny wywiad. Oceniane czynniki ryzyka. Jest czas na konsultacje.

Brak nadzoru nad dobrostanem płodu

Pomimo jasnych kryteriów co do konieczności stałego monitorowania KTG przy użyciu farmakologicznych metod indukcji czy zastosowaniu znieczulenia regionalnego, wielokrotnie, szczególnie w małych szpitalach, jestem świadkiem braku nadzoru KTG.

Brak wiedzy lekarza i położnej

Brak odpowiedniej wiedzy, regularnych szkoleń i ćwiczeń zarówno oceny parametrów potwierdzających dobrostan płodu (KTG), jak i postępowania w przypadku wystąpienia powikłań. Wielokrotnie jestem świadkiem sytuacji, gdzie prawidłowy zapis KTG jest kwalifikacją do cięcia cesarskiego i odwrotnie: ciężkie, powtarzające się, późne deceleracje U- kształtne uznawane są za normę.

Ciężki stan urodzeniowy noworodka

Jeden z takich przypadków dotyczył sytuacji, w której po 40 minutach ciężkich deceleracji płód wszedł w tachykardię z oscylacją milczącą 200 ud/min. Zespół uznał, że tętno się wyrównało… Nie zareagował. Dziecko urodzilo się po 40 minutach w ciężkiej zamartwicy. Nadal nie potrafimy rozpoznać zagrożenia.

Brak doświadczenia (ćwiczeń)

W Polsce nie ma ćwiczeń określonych procedur: dystocja barkowa, wypadnięcie pępowiny, krwotok poporodowy. W sytuacji, gdy na powikłanie nakłada się stres i emocje, tracimy jasność umysłu i trzeźwość podejmowania decyzji. Szkolenie, nagrywanie, pokazywanie gdzie był błąd, stwarza większą szansę na jego uniknięcie i opanowanie sytuacji kryzysowej. Wiele przypadków dystocji barkowej generuje sam personel medyczny. Gdy tylko rodzi się główka, w przekonaniu personelu należy jak najszybciej urodzić płód. Nie daje się czasu na rotację, zwrot zewnętrzny, a za to indukuje się siłowo dystocję, ciągnie za główkę.

Przebieg specjalizacji lekarzy

Ogromnym problemem jest słabe wyszkolenie pierwotne. Spotkałem się z lekarzami, którzy mają specjalizację z położnictwa i ginekologii, a nigdy nie odebrali porodu, nigdy nie robili cięcia, nie szyli krocza. Jest mi niezmiernie przykro to powiedzieć, ale większość staży i szkoleń jest załatwianych na zasadzie „nie martw się, pracuj a ja załatwię pieczątkę”. Nie ma żadnego nadzoru merytorycznego nad procesem kształcenia. Nie ma nadzoru nad procedurami, znajomością których powinien wykazać się lekarz specjalista.

Młody lekarz pracując tylko w jednym ośrodku nasiąka schematami stosowanymi jedynie w tym szpitalu, w tym tymi błędnymi.  W UK w toku specjalizacji lekarz pracuje w 10-12 szpitalach. Jeśli nie opanował określonej umiejętności, nie idzie dalej.

Sydrom boga

Wschodni upór, przekonanie o własnej nieomylności, brak dialogu z zespołem prowadzi do dramatów. Jeśli mamy rekomendacje co do użycia zabiegu Kristellera, Vacuum czy kleszczy, należy się do nich stosować.

Pamiętam pacjentkę, stan po cięciu cesarkim. W II okresie porodu ze względu na bradykardię i ustanie czynności skurczowej (znak ostrzegawczy pękniętej macicy) doktor używając siły całego ciała pchał pseudo-Kristellera przez 20 minut. Dziecko urodzono na Apgar 0,  gazometria 6.7. Reanimacja na Apgar 1. I zgon dziecka chyba w 10 dobie. Matka z urwaną macicą. Przewieziona transportem lotniczym do nas. Ta sytuacja nie powinna mieć miejsca. Wydaje się, że wynikała z zacietrzewienia i chęci udowodnienia, że „damy radę urodzić naturalnie”.

Brak analizy błędu medycznego

W Polsce brakuje uczciwej oceny przez zespół popełnionego błędu przy porodzie. Jest on najczęściej zamiatany pod dywan. Błędy były, są i będą. Ale w mojej opinii należałoby dokładnie z calym zespołem przeanalizować zaistniałą sytuację. Uświadomić sobie, w którym miejscu popełniono błąd. I postarać się przeciwdziałać każdej takiej kolejnej sytuacji.

Podam przykład. W szpitalu nie rozpoznano ciężkich zaburzeń elektrolitowych u ciężarnej. Poziom sodu 111. Brak rozpoznania problemu i błędne wyrównywanie – doprowadziło do ciężkiego kalectwa pacjetki. Czy w związku z tym w szpitalu odbyło się szkolenie z zakresu zaburzeń wodno – elektrolitowych. Nie.

Wina organizacyjna szpitala

Ostatnim elementem, jaki mi się nasuwa, to organizacja pracy. Opiszę sytuację, której efektem jest to, że jako szpital płacimy odszkodowanie.

Pacjentka została przyjęta ze względu na słabe ruchy płodu i wątpliwości w zapisie KTG. Dyżurny z Izby  Przyjęć powiadomił szefa dyżuru i Trakt Porodowy, że taka pacjentka do nich idzie. Ale… W tym czasie szef dyżuru został wysłany do operacji. A pacjentka została omyłkowo posadzona na innym piętrze, a nie zaprowadzona na Trakt. Znalazła się po 2 godzinach. Dziecko już nie żyło. Lekarz Izby powiadomił i przekazał. Lekarz dyżurny Traktu wiedział, ale poszedł pilnie operować przekazując położnym, że przyjdzie pacjentka, której należy podłączyć zapis KTG. Ale nie doszła i nikt się tym nie zainteresował…. Dopiero, gdy lekarz skończył operację, zaczął szukać pacjentki. I nadal ta sytuacja nie jest rozwiązana. Niby proste przekazanie pacjenta. A jednak organizacyjnie polegliśmy.

CDN

***

Inne wypowiedzi i moje rozmowy z medykami, którzy nie boją się mówić, o kulisach wykonywanego zawodu, znajdziesz tutaj:

„Rozmowa o błędach medycznych z lekarzem, któremu nie jest wszystko jedno” – wywiad z ortopedą

Biegły medyk sądowy – wywiad z patologiem o tym, jak wyglada sekcja zwłok i wielu innych ciekawych aspektach pracy medyka sądowego

„Zdarzenie niepożądane – wywiad z diagnostą laboratoryjnym”

„Wywiad z położnikiem. Szpital położniczy w dobie koronawirusa”.

*z kontekstu wypowiedzi jasno wynikało, że z tym nożem to hiperbola (mam nadzieję)

Otagowane jako: Apgar, bład przy porodzie, cięcie cesarskie, ciężka zamartwica, czynniki ryzyka porodu, deceleracje w KTG, dystocja barkowa, gazometria, indukcja porodu, Izba Przyjęć Ginekologii, Kristeller, krwotok poporodowy, KTG, kwalifikacja do cc, monitorowanie KTG, nadzór KTG, oscylacja milcząca, pęknięcie macicy, prawidłowy zapis KTG, szycie krocza, tachykardia, tętno dziecka, Trakt Porodowy, vacuum, wina organizacyjna szpitala, wypadnięcie pępowiny, wywiad położniczy, znieczulenie regionalne